Sınav döneminde süt ve süt ürünleri tüketimi oldukça önemlidir. Bunun nedeni sınav sürecindeki genç bireyler için sınav başarısı kadar düşünülmesi gereken önemli unsur bu bireylerin henüz büyüme ve gelişme döneminde olduklarıdır. Maalesef bu zorlu süreçte birçok genç ve/veya ebeveyn bu durumu göz ardı ederek gelecekte oluşabilecek birçok sağlık sorununa davetiye çıkarabiliyor. Bu durumun önlenmesi tabi ki yine dengeli ve düzenli beslenmeden geçiyor.
Sınav sürecindeki bireyler özellikle büyüme ve gelişme dönemlerinde olduklarından akla gelen ilk besinlerden birisi süt ve süt ürünleri olmaktadır. Yaygın olarak bilindiği gibi süt ve süt ürünleri tüketimi sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemli unsurları arasında yer almaktadır (1).
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİ TANIYALIM
Yapılan araştırmalara gör gelişme çağında olan ve sınav süreci yürüten genç bireylerin süt tüketimi oldukça düşüktür. Bu durum için; sütlerimizi çeşitli meyveler veya enerji içeren bal/pekmez gibi besinlerle tatlandırarak tüketmeyi deneyebiliriz.
Sütün yanında yoğurt tüketmekte de sıkıntı yaşanıyorsa; donmuş meyveler ve yoğurtla yapılan dondurmalar, meyveli yoğurtlar, doğal besinlerle (bal-pekmez) tatlandırılmış yoğurtlar tercih edilebilir. Tüm bu durumlarda dikkat edilmesi gereken unsur ise; süt tüketimini arttırmaya yönelik eylemlerde bulunurken enerji kısıtlamasına uygun davranmalı ve çağımızın sorunu obeziteye davetiye çıkarmamalıyız. Her ne kadar süt tüketimi kesinlikle şartsa ve hayatımıza adım adım empoze etmemiz gerekse de; diğer süt ürünleri tüketimi ile bu açığı kapatmamız gerekmektedir. Bunun için bu gruba bir göz atalım;
- Süt,
- Yoğurt,
- Kefir,
- Dondurma vb. sütlü tatlılar,
- Süt tozu gibi sütten yapılan ürünler (2).
Yani; uyumadan veya ara öğünlerde süt yerine kefir (meyveli veya sade), sebze yemeklerinin yanında yoğurt, ara öğünlerde dondurma ve sütlü tatlılar (enerji kısıtlaması olmadığı ve ev yapımı olduğu sürece) tercih edilebilir.
SINAV DÖNEMİNDE SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN FAYDALARI
Süt ve süt ürünlerinin faydaları arasında en bilinenleri içerdikleri kalsiyum nedeni ile kemik ve diş sağlığına etkileridir. Süt ve süt ürünleri birçok faydalı besin ögeleri içerdiklerinden hayvansal kaynaklı besinler arasında önemli bir yere sahiptirler. Sütün bu besinlerden farkı, özellikle bireylerin büyüme ve gelişme dönemlerini sağlıklı geçirebilmeleri için elzem olan besin ögelerini birlikte içermesidir (3).
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN İÇERİKLERİ
Süt ve süt ürünleri;
- Yüksek kalitede protein,
- Kalsiyum,
- Fosfor,
- Çinko,
- B1 (tiamin),
- B2 (riboflavin),
- B6,
- B12,
- Niasin olmak üzere birçok besin ögesi için önemli kaynaktır. (2).
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ VE KORUYUCU ÖZELLİKLERİ
Süt, büyüme ve gelişmeye yardımcı olamanın yanında koruyucu özelliği ile de dikkat çekmektedir. Yapılan birçok çalışma özellikle büyüme-gelişme dönemi hastalıkları gibi birçok sağlık probleminin bireylerin düşük süt tüketimiyle bağlantılı olduğunu savunmaktadır. (Örneğin, ileri yaşlarda görülebilen halk arasında kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz.)
Çağımızın problemi obezite ve bağlantılı olarak görülen diyabet (şeker hastalığı) da süt ve süt ürünleri tüketimi ile ilintilidir. Örneğin; yapılan bir meta analizde günde 3 porsiyon süt alımı ile diyabet riskinin azaldığı ortaya koyulmuştur (4).
Bu durumun açıklaması kalsiyum ve D vitamini gibi besin ögelerinin diyabet üzerinde belirli mekanizmalarda görev almalarıdır. Öte yandan süt ve süt ürünleri yoluyla alınan kalsiyum, enerji kısıtlaması sırasında kilo kaybını hızlandırarak ve vücut yağ birikimini azaltarak obezite ile savaşabilir (5). Bueno ve arkadaşları (2019) süt ve süt ürünleri içerisinde bulunan bir diğer besin ögesi magnezyumu yine düşük diyabet riski ile ilişkilendirmiştir (6).
KAYNAKÇA
- PEREİRA P (2014) Milk nutritional composition and its role in human health, Nutrition, 30, 619-627.
- TÜRKİYE BESLENME REHBERİ (TÜBER) (2015)
- ONURLUBAŞ E, ÇAKIRLAR H (2016) Tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 217-242.
- MİTRİ J, YUSOF B, MARYNİUK M, SCHRAGER C, HAMDY O, SALSBERG V (2019) Dairy intake and type 2 diabetes risk factors: a narrative review, Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 13, 2879-2887.
- TONG X, DONG Y, WU Z, Lİ W, QİN L (2011) Dairy consumption and risk of type 2 diabetes mellitus: a meta-analysis of cohort studies, European Journal of Clinical Nutrition, 65, 1027–1031.
- BUENO C, REDONDO I, VİZCAİNO V, PRİETO M, RUİZ J, GİL A (2019) Effects of milk and dairy product consumption on type 2 diabetes: overview of systematic reviews and meta-analyses, Advances in Nutrition, 10, 154-163.
Sınav sürecinde beslenme ile ilgili daha detaylı bilgi için blog yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.
