Başarı için Hangi Zihin Yapısında Olmalıyız? Henüzün Gücü
Chicago’da bir lisede öğrenciler mezun olmak için belirli sayıda dersi geçmelidir ve geçemezlerse ders için “Henüz değil” notunu alırlar. Çünkü “geçemedi”, “kaldı” ifadeleri öğrencilerin “ben ümitsiz vakayım” diye düşünmesine sebep olur. Ancak eğer “henüz değil” notunu alırlarsa, öğrenme eğrisinde olduklarını hatırlarlar (1).
Stanford Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Carol Dweck, Aklını En Doğru Şekilde Kullan: Başarının Yeni Psikolojisi (Mindset: The New Psychology of Success) kitabında sabitlenmiş zihniyet ve gelişme odaklı zihniyeti anlatır(2). Yaptıkları bir çalışmadan söz eder:
10 yaşındaki öğrencilere çözebilmeleri için zor sorular verildi. Bazı öğrenciler ”Zorluğu severim!” veya ”Biliyorsunuz, bunun öğretici olmasını umuyorum.” gibi olumlu tepkiler gösterdiler. Becerilerinin geliştirilebilir olduğunu biliyorlardı, gelişme odaklı zihniyete sahiplerdi. Öte yandan diğer öğrenciler bunun dramatik, felaket olduğunu düşündüler. Onların daha sabit zihinsel bakış açıları ile zekaları sınava tabi tutulmuş ve başarısız olmuşlardı. Henüzün gücünün tadını çıkarmak yerine, şu anın zulmüne tutunmuşlardı. Başarısızlıkları bir eylemden (başaramadım) bir kimliğe (ben başarısızın tekiyim) dönüşmüştü.
Gelişme odaklı zihniyet, vasıfların değişebileceği fikrinin yanı sıra bizim de aklımızı ve hünerlerimizi geliştirebileceğimiz kanısını temel alır. Sabitlenmiş zihne sahip olmaksa aklın ve hünerlerin geliştirilemeyeceğine inanmaktır. Sabitlenmiş zihne sahip kişiler başarısızlıklar karşısında durgunlaşır ve ne kadar depresif olurlarsa o kadar çabuk pes eder, sorunlarını çözmek için hiçbir adım atmazlar. Gelişme odaklı zihne sahip kişiler depresif şikayetleri olsa dahi daha farklı davranış gösterirler. Ne kadar depresiflerse sorunlarını çözmek için o kadar etkin olurlar.
Gelişme Odaklı Zihniyet Oluşturun
İşte, gelişme odaklı zihniyete sahip olmak için yararlanabileceğiniz bazı fikirler ve sorabileceğiniz bazı sorular(3):
• Zorlu işlere girdiğinizde hata yapmak kaçınılmazdır.
• Ne kadar da zor bir konu ama eğlencesi de bu.
• Bu zor dönemde çok şey öğrendim.
• Öğrenmenin yaşı yoktur.
• Bana geribildirimde bulunur musun?
• Başkalarının başarılarından öğrenebilirsin.
• Neler yolunda gidiyor ve değişmesine gerek yok?
• Azıcık bile olsa neler işe yarıyor?
• Nasıl başardın?
• Bir dahaki sefere neleri (daha) iyi yapabilirsin?
• Bunu kendi lehime nasıl kullanabilirim?
• Birbirimizden neler öğrenebiliriz ve birbirimize neler öğretebiliriz?
Sürece ya da belirli bir davranışa yapılan övgüler gelişme odaklı zihniyeti cesaretlendirir. Kendi gelişim sürecinizi övün, çabalarınızı, stratejilerinizi, odaklanmalarınızı, azminizi övün. ‘Henüzün gücü’nü unutmayın.
Susma Sokağı çocuk programının ‘Henüzün Gücü’ (The Power of Yet) şarkısında gelişme odaklı zihniyet anlatılır, dinlemenizi öneririm.
Bağlantı adresi: https://www.youtube.com/watch?v=XLeUvZvuvAs
Kaynaklar:
(1) TEDx Talks. (12 Eylül 2014). The power of yet-Carol S Dweck-TEDxNorrköping [Video dosyası].
Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=J-swZaKN2Ic
(2) Dweck, C. (2013). Aklını en doğru şekilde kullan: başarının yeni psikolojisi. (U. Kaya, Çev.). İstanbul: Yakamoz Kitap. (Orijinal çalışma basım tarihi 2006).
(3) Bannink, F. (2019). 201 pozitif psikoloji uygulaması. (E. Kökkılıç, Çev.). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2017).
Daha fazla yazıya buradan ulaşabilirsiniz.