Erteleme Hastalığı
Bitirilmesi gereken bir işiniz varken onu yapmak yerine hiçbir önceliği olmayan işlerle uğraştığınız oluyor mu?
Ertesi gün sınavınız var, ders çalışmanız gerek ama kıyafet dolabınızı bir aydır düzenlemediğinizi fark edip tüm kıyafetlerinizi indiriyorsunuz…
Son teslim tarihi önümüzdeki hafta olan projeniz var; bitirmek için çalışmak yerine sürekli erteliyorsunuz, “Şimdi şu diziyi bitireyim akşam yaparım”, “Bir bölüm daha izleyeyim yarın yaparım”…
Literatürde procrastination olarak geçen bu durum bir görevi veya bir dizi görevi erteleme eylemidir. Yapmak için yola çıktığınız şeyi takip etmenizi engelleyen güçtür.
Tim Urban, procrastination üzerine yaptığı Ted Konuşmasında beynimizde bir ‘anlık haz maymunu’ ve bir ‘mantıklı karar verici’ olduğunu anlatır (1).
Mantıklı karar verici, verimli bir şey yapmak için mantıklı bir karar verecek ama maymun bu planı sevmiyor ve dümeni ele alıp; “Hadi ikiz kulelerin bombalanması hakkındaki bütün Vikipedi sayfasını okuyalım çünkü az önce öyle bir olay olduğunu hatırladım.” diyor. “Sonra da mutfaktaki buzdolabına gidip yeni bir şey var mı diye bakacağız. Ondan sonra, Steve Jobs’ın hayat öyküsünü anlattığı videolarla başlayıp Justin Bieber’ın çocukluk arkadaşlarıyla yapılan röportajları izlemekle son bulan bir YouTube sarmalına gireceğiz.”
“Tüm bunlar vaktimizi alacak ve bugün iş yapmaya zamanımız kalmayacak.”
‘Anlık haz maymunu’ tamamen şu anda yaşıyor. Geçmişi veya geleceği değil sadece iki şeyi umursuyor: rahatlık ve eğlence.
“Maymun’a göre insanlar da bir tür hayvan. İyi uyumalarını, iyi beslenmelerini ve üremelerini sağlamalısınız. Kabile dönemlerinde bu normal sayılabilirdi. Ama fark etmediyseniz, şu an kabile dönemlerinde değiliz. Gelişmiş bir medeniyetin içindeyiz ve maymun bunun ne olduğunu bilmiyor. Bu yüzden beynimizde başka biri daha var; bize, başka hiçbir hayvanın yapamadığı şeyleri yapma yeteneği veren mantıklı karar verici. Geleceği gözümüzde canlandırabiliriz. Büyük resmi görebiliriz. Uzun vadeli planlar yapabiliriz.” (1).
Ertelemeyi bırakmak istiyorsak, harekete geçmek için motivasyonun gelmesini beklemek yerine insiyatifi elimize almalı ve
motivasyonumuzu yönetmeyi öğrenmeliyiz. Mantıklı karar vericiyi aktifleştirmeliyiz. Şimdi başlamayı mümkün olduğunca kolaylaştırmalı; motivasyon ve ivmenin başladıktan sonra geleceğine güvenmeliyiz.
Kaynaklar:
(1) TED. (6 Nisan 2016). Inside the mind of a master procrastinator-Tim Urban. [Video dosyası]. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=arj7oStGLkU
Daha fazla içeriğe göz atmak için tıklayın!
